Πως να αντιμετωπίσετε το κόκκινο σκαθάρι που προσβάλει τους φοίνικες

 

 

Το έντομο Rhynchophorus ferrugineus (red palm weevil) θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος εχθρός των φοινικοειδών. Διαπιστώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας σε φοίνικες Washingtonia sp, που εισήχθησαν στο Ηράκλειο της Κρήτης τον Μάιο Κόκκινο Σκαθάριτου 2005 από την Αίγυπτο καθώς και σε φοίνικες του είδους Phoenix canariensis στη Χερσόνησο του Ν.Ηρακλείου Κρήτης (Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Ιανουάριος 2006).

 

Το κόκκινο σκαθάρι είναι κολεόπτερο της οικογένειας των Curculionidae. Προκαλεί σημαντικές ζημιές στους φοίνικες, μέχρι και την πλήρη καταστροφή τους. Σημειώνεται ότι το σκαθάρι των φοινίκων έχει ήδη καταγραφεί σε πολλές χώρες του κόσμου.

 

 

Μορφολογία του εντόμου

 

Τα ακμαία (αρσενικά και θηλυκά) έχουν κόκκινο-καστανό χρώμα, μήκος περίπου 35mm, πλάτος 12mm, και φέρουν μακρύ ευδιάκριτο ρύγχος. Τα αυγά έχουν λευκό κρεμ χρώμα και ωοειδές σχήμα, είναι μήκους 2,6mm και πλάτους 1,1mm. Οι προνύμφες είναι ευκέφαλες, άποδες και μπορούν να φτάσουν σε μήκος τα 50mm και πλάτος 20mm πριν τη νύμφωση. Κάθε προνύμφη κατασκευάζει μια νυμφική θήκη από τις ίνες των φοινικοειδών, σχήματος οβάλ. Όλα τα στάδια του Rhynchophorus ferrugineus (αυγό, προνύμφη, νύμφη, ακμαίο) εξελίσσονται στο εσωτερικό του φοίνικα. Τα θηλυκά γεννούν περίπου 300 αυγά σε ξεχωριστές οπές ή πληγές του φοίνικα στην κορυφή (στεφάνη), στη βάση των νεαρών φύλλων ή στον κορμό. Τα αυγά εκκολάπτονται σε 2-5 ημέρες. Οι προνύμφες εισχωρούν στο εσωτερικό του φοίνικα ανοίγοντας στοές. Η ανάπτυξη των προνυμφών διαρκεί 1-3 μήνες. Η νύμφωση γίνεται μέσα ή έξω από τον κορμό, μέσα σε νυμφική θήκη που φτιάχνει η προνύμφη από ξερές ίνες του φοίνικα και διαρκεί 14-21 ημέρες οπότε γίνεται έξοδος των ακμαίων.

 

Στον ίδιο φοίνικα μπορεί να απαντώνται επικαλυπτόμενες γενιές και να συνυπάρχουν όλα τα βιολογικά στάδια του εντόμου μέχρι την πλήρη καταστροφή του φυτού οπότε τα ακμαία μεταναστεύουν σε νέα φοινικόδεντρα.

 

 

Συμπτώματα προσβολής

 

Χαρακτηριστικό μακροσκοπικό σύμπτωμα είναι η καταστροφή – ξήρανση της νέας βλάστησης (δηλαδή των κεντρικών φύλλων) και η κάμψη των παλαιών φύλλων που δίνει στο φυτό την όψη ανοιχτής ομπρέλας. Οι έντονα προσβεβλημένοι φοίνικες εμφανίζουν ολική απώλεια των φύλλων και σήψη του κορμού, με συνέπεια την ξήρανση του δέντρου. Συνήθως η ζημιά που προκαλείται από τις προνύμφες είναι ορατή πολύ μετά την έναρξη της προσβολής. Όταν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα η ζημιά είναι μη αναστρέψιμη και επιφέρει την ολική ξήρανση του δέντρου. Τα ακμαία που βρίσκονται σε ένα φοίνικα δεν μετακινούνται σε άλλο, όσο βρίσκουν τροφή σε αυτόν. Το σκαθάρι των φοινικοειδών δεν πετάει πολύ μέσα στη συστάδα που βρίσκεται, αλλά πετάει προς άλλες συστάδες όταν νεκρωθούν όλοι οι φοίνικες της συστάδας του και δεν βρίσκει αρκετή τροφή.

 

 

Μέτρα αντιμετώπισης του εντόμου

 

Σε περίπτωση παρουσίας του εντόμου, θα πρέπει να λαμβάνονται τα ακόλουθα μέτρα:

1. Όλα τα προσβεβλημένα φοινικόδεντρα να καταστρέφονται από τη βάση και η καταστροφή τους με φωτιά να γίνεται στο αρχικό στάδιο της προσβολής πριν την έξοδο των ακμαίων και την αναπαραγωγή τους. Οι προσβεβλημένοι φοίνικες πρέπει να ανοίγονται στα δύο (στη μέση) και να καταστρέφονται όλα τα βιολογικά στάδια του εντόμου.
2. Να γίνονται θεραπευτικές επεμβάσεις στα προσβεβλημένα δέντρα με έγχυση εντομοκτόνων στις οπές με διασυστηματικά εντομοκτόνα. Να γίνεται ένεση του στελέχους (stem infusion) και ριζοπότισμα. Η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει και με βιολογική μέθοδο, με τη χρήση εντομοπαθογόνων νηματωδών σκωλήκων.
3. Να γίνεται χρήση παγίδων με φερομόνη συνάθροισης και προσελκυσικά τροφής (αιθυλεστέρας και μελάσα από χουρμάδες), μια παγίδα ανά στρέμμα για μαζική παγίδευση των τέλειων εντόμων και μια παγίδα ανά 10 στρέμματα για παρακολούθηση του πληθυσμού. Οι παγίδες τοποθετούνται στο έδαφος αλλά και σε άλλα ύψη με σκοπό να συλληφθούν τυχόν αναρριχώμενα ή ιπτάμενα ακμαία.

 

Για αποφυγή μετακίνησης του εντόμου σε νέες περιοχές συστήνονται τα εξής:

1. Να αποφεύγεται η μετακίνηση φοινικόδεντρων από τις περιοχές που έχουν παρατηρηθεί προσβολές στις αμόλυντες περιοχές.
2. Ο καθαρισμός των κεφαλών των φοινικόδεντρων να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να παρεμποδίζεται η αποσάθρωση των οργανικών υλικών στις μασχάλες των φύλλων του φυτού, όπου τα θηλυκά έντομα προτιμούν να εναποθέσουν τα αυγά τους.
3. Το κλάδεμα να γίνεται από τα μέσα Δεκεμβρίου ως τα μέσα Φεβρουαρίου που μειώνεται η κινητικότητα του ακμαίου.
4. Όταν κόβονται πράσινα φύλλα πρέπει η τομή να γίνεται περίπου 120cm μακριά από τη βάση, ούτως ώστε να μη δημιουργούνται πληγές – τομές κοντά στο στέλεχος του φυτού. Όταν παραμείνει μεγάλο στέλεχος φύλλων (περίπου 120cm) σε περίπτωση που τα θηλυκά έντομα εναποθέσουν τα αυγά τους στην τομή αυτή, οι προνύμφες που θα δημιουργηθούν θα διεισδύσουν μόνο στο εσωτερικό του στελέχους, χωρίς να φτάσουν στον κορμό του φυτού.
5. Να γίνονται προληπτικοί ψεκασμοί για το κόκκινο σκαθάρι με εντομοκτόνα, ιδίως μετά το κλάδεμα, ώστε να αποτραπεί η ωοτοκία του εντόμου.

Σημειώνεται ότι τα φοινικοειδή που είναι αδύνατα και προσβεβλημένα από ασθένειες είναι περισσότερο επιρρεπή στην προσβολή του εντόμου. Τα φοινικοειδή αυτά πρέπει να θεραπεύονται με τη χρήση κατάλληλων μυκητοκτόνων και μετά να εφαρμόζονται εντομοκτόνα ώστε να παρεμποδιστεί η εναπόθεση αυγών.

πηγή: http://www.inkefalonia.gr/