Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

Οι σημαντικότερες Ελληνικές ποικιλίες ερυθρών οινοποιήσιμων σταφυλιών

 
Αγιωργίτικο

Αγιωργίτικο

Το Αγιωργίτικο ή Μαύρο Νεμέας ή "το αίμα του Ηρακλή" αν προτιμάτε, είναι μια από τις  ευγενέστερες και πιο δημοφιλείς ερυθρές ποικιλίες του ελληνικού αμπελώνα.
Σαν ποικιλία είναι ιδιαίτερα παραγωγική και πολυδύναμη, δίνοντας μια μεγάλη γκάμα ποιοτικών κρασιών, από ροζέ μέχρι ερυθρά κρασιά παλαίωσης (κυρίως), γλυκά ερυθρά, ενώ συνηθίζεται και η συνοινοποίησή του με άλλες ποικιλίες.

Το λίκνο του Αγιωργίτικου είναι η Νεμέα Κορινθίας (παλαιότερη ονομασία Άγιος Γεώργιος), που θεωρείται ως ο μεγαλύτερος αμπελώνας της Ελλάδας, εξού και τα παρατσούκλια του «η μικρή Βουργουνδία» ή «το Ελληνικό Μπορντώ», όπου και παράγεται ο οίνος Ο.Π.Α.Π. Νεμέα.
Στην αρχαιότητα η Νεμέα ονομαζότανε Φλιούντας και εκεί όπως λέει ο θρύλος παραγόταν ο Φλιάσκος οίνος, το αγαπημένο κρασί του Αγαμέμνωνα, βασιλιά των Μυκηνών.

Σήμερα εκτός από την Νεμέα καλλιεργείται κυρίως στην Πελοπόννησο, ενώ προσφάτως άρχισε να καλλιεργείται και στη Β. Ελλάδα.

Το Αγιωργίτικο συνήθως εμφανίζεται με βαθύ πορφυρό ή ρουμπινί χρώμα, και καστανές ή βιολετί ανταύγειες.
Στην τυπική του μορφή, διακρίνεται για την μέτρια έως έντονη αρωματική του ένταση, με αρώματα γλυκών κόκκινων φρούτων όπως κερασιού, βύσσινου και βατόμουρου, ενώ η  ωρίμανση στο βαρέλι το εμπλουτίζει με νότες ξύλου και πλούσιο μπουκέτο αρωμάτων, κυρίως μπαχαρικών όπως δενδρολίβανου, μοσχοκάρυδου αλλά και σοκολάτας.
Είναι πλούσιο, μαλακό και βελούδινο στο στόμα, στρογγυλεμένο, με πλούσιες αλλά μαλακές, τανίνες, με ισορροπημένη ευχάριστη οξύτητα και μέτριο προς υψηλό αλκοολικό τίτλο.
Ο πλούτος του σε φαινολικά συστατικά, το κάνει επιδεκτικό στην παλαίωση, με τον χρόνο να είναι σύμμαχός του. Ειδικά τα κρασιά Ο.Π.Α.Π. αναπαύονται το λιγότερο για 1 χρόνο σε βαρέλι και μέχρι μια δεκαετία στο μπουκάλι.



Ξινόμαυρο

Το Ξινόμαυρο ή Μαύρο Ναούσης, είναι η ευγενέστερη και ποιοτικότερη ερυθρή ποικιλία της Β. Ελλάδας με μεγάλες δυνατότητες παλαίωσης και θεωρείται από τους ειδικούς ως το ελληνικό Pinot Noir.
Το Ξινόμαυρο είναι μια πολυδύναμη και παραγωγική ποικιλία, που αγαπά τα ηπειρωτικά κλίματα και καλλιεργείται κυρίως στην κεντρική και την δυτική Μακεδονία και κατά δεύτερο λόγο στην Θεσσαλία.
Η οινοποίησή του δίνει τα ερυθρά, ροζέ και αφρώδη κρασιά με ένδειξη Ο.Π.Α.Π Νάουσα  και Αμύνταιο. Σε συνδυασμό με τη Νεγκόσκα δίνει τον Ο.Π.Α.Π Γουμένισσα, ενώ μαζί με το Σταυρωτό και το Κρασάτο τον Ο.Π.Α.Π. Ραψάνη.
Τα κρασιά του Ξινόμαυρου έχουν ελαφρύ ρουμπινί χρώμα, που κυμαίνεται από σκούρο κόκκινο - βυσσινί έως και πορφυρό ανάλογα με τον χρόνο παλαίωσης, που τους προσδίδει σχετικά γρήγορα κεραμιδί αποχρώσεις.
 
Ξινόμαυρο

Ο ιδιότυπος αρωματικός χαρακτήρας ενός καλού παλαιωμένου Ξινόμαυρου,  χαρακτηρίζεται από μια σαγηνευτική πολυπλοκότητα, όπου ζωικά αρώματα (δέρματος), καπνού και σοκολάτας, μπερδεύονται επιδέξια με φυτικά από μπαχαρικά (πιπέρι, βανίλια, γλυκόριζα) και φρούτα όπως βατόμουρα, φράουλες, φραγκοστάφυλα, ώριμες ντομάτες (κυρίως στα νέα κρασιά).
Στο στόμα οι στυφές και επιθετικές τανίνες θα μας μουδιάσουν το στόμα και σε συνδυασμό με την υψηλή οξύτητα και το μέτριο έως υψηλό σώμα, καθιστούν ένα νεαρό Ξινόμαυρο πολύ δυσκολόπιοτο και την παλαίωση επιτακτική. Η παραμονή στο βαρέλι θα μαλακώσει την γεύση τους δίχως να αμβλύνει τον ρωμαλέο χαρακτήρα και την εξαιρετική δομή τους και θα μας  δώσει σταδιακά το εντυπωσιακό και πολύπλοκο μπουκέτο. Στα Ξινόμαυρα Ο.Π.Α.Π. απαιτείται τουλάχιστον ένας χρόνος παλαίωσης σε δρύινα βαρέλια, ενώ κατά γενική ομολογία σπάνια αυτά τα κρασιά πίνονται προτού παλαιώσουν τέσσερα µε πέντε χρόνια.



Μαυροδάφνη

Η Μαυροδάφνη αποτελεί μια σπουδαία ερυθρή αρωματική ποικιλία, που καλλιεργείται κυρίως στην περιοχή της Πάτρας και κατά δεύτερο λόγο στην Κεφαλονιά. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή των ομώνυμων επιδόρπιων οίνων ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) με τις γεωγραφικές ενδείξεις «Μαυροδάφνη Πατρών» και «Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς».
Διεθνώς καταξιωμένη στον τομέα των γλυκών κρασιών «τύπου Port», η  Μαυροδάφνη αποτέλεσε για πολλά χρόνια ένα από τα κύρια εξαγόμενα Ελληνικά προϊόντα.
Το 1854 ο Γερμανός Γουστάβος Κλάους, ίδρυσε έξω από την Πάτρα την οινοποιία Achaia-Clauss, οινοποιώντας παράλληλα την πρώτη γλυκιά Μαυροδάφνη, δίνοντας στο σκούρο σταφύλι το όνομα της μελαχρινής ντόπιας αγαπημένης του.
Για την παραγωγή του επιδόρπιου οίνου, επιτρέπεται η μίξη της ποικιλίας Μαυροδάφνη, με την επίσης γλυκιά ποικιλία «Μαύρη Κορινθιακή», από την οποία παράγεται η κορινθιακή σταφίδα.
Κατά την διάρκεια της αλκοολικής ζύμωσης η Μαυροδάφνη ενδυναμώνεται με αλκοόλ που προστίθεται, διατηρώντας έτσι τα φυσικά της σάκχαρα, αλλά και σε σημαντικό βαθμό το πρωτογενές άρωμα του σταφυλιού.
 
Μαυροδάφνη

Το κρασί εν συνεχεία, παλαιώνεται σε δρύινα βαρέλια από 2-8 χρόνια, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη εξαιρετικής πολύπλοκης γεύσης και μπουκέτου αρωμάτων όπως καραμέλας, καφέ, σοκολάτας, βανίλιας, κερασιού και αποξηραμένων φρούτων όπως δαμάσκηνου και σταφίδας.

Είναι εξαιρετικά ανθεκτική στην παλαίωση, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμη και σήμερα στο κελάρι της Achaia Clauss, αναπαύεται η πρώτη Μαυροδάφνη που οινοποίησε ο Κλάους, εσοδείας 1873! Αποτελεί το  παλαιότερο ελληνικό κρασί και ένα από τα παλαιότερα της Ευρώπης.
Το χρώμα της Μαυροδάφνης κυμαίνεται από βαθυκόκκινο, έως σκούρο καφέ αδιαφανές, σχεδόν μαύρο, με κεχριμπαρένιες και μοβ-καφέ ανταύγειες.
Τα κρασιά της Μαυροδάφνης είναι υψηλόβαθμα, με μέτρια οξύτητα και μια  σοφιστικέ αδιόρατη «πικράδα», στο τελείωμα.
Τα τελευταία χρόνια, οι οινοποιοί πειραματίστηκαν επιτυχώς και με ξηρές οινοποιήσεις της Μαυροδάφνης, με εξαιρετικά αποτελέσματα, προκύπτοντας  κρασιά με γλυκιά μύτη και ξινόπικρη γεύση, που θυμίζουν τα εξαιρετικά  Amarone του Veneto.



Λημνιό

Το
Λημνιό είναι μια ερυθρή ποικιλία σταφυλιού, καταγόμενη από την Λήμνο, που σύμφωνα με τους αρχαιολόγους είναι η παλαιότερη καταγεγραμένη ποικιλία παγκοσμίως. Πρόκειται για την λεγόμενη «Λημνία άμπελο», τα κρασιά της οποίας εξύμνησαν ο Αριστοτέλης, ο Ησίοδος, ο Όμηρος και ο Πολυδεύκης.

Λημνιό

Σήμερα, εκτός από την Λήμνο, καλλιεργείται στην Βόρεια Ελλάδα, τον Έβρο και την Θεσσαλία, δίνοντας ερυθρούς (κυρίως), ροζέ και λευκούς ξηρούς οίνους ή συνοινοποιείται με άλλες ποικιλίες.

Από τη συνοινοποίηση του με Cabernet Sauvignon και Cabernet franc  παράγεται στην Χαλκιδική και την Λήμνο αντίστοιχα, οι ερυθροί ξηροί οίνοι Ο.Π.Α.Π. «Πλαγιές Μελιτώνα» και «Λήμνος», όπως και κάποιοι «Τοπικοί Οίνοι», όπως οι «Θρακικός» και «Ισμαρικός», σε συνδυασμό με άλλες ποικιλίες.

Όταν οινοποιείται μόνο του το Λημνιό, κατά κανόνα είναι υψηλόβαθμο, με  μέτριο σώμα, μέτρια προς υψηλή οξύτητα, με μαλακές τανίνες και ανοιχτό προς μέτριο ρουμπινί χρώμα.
Το άρωμά του είναι λεπτό και ιδιαίτερο, με παλέτα από κόκκινα φρούτα,  βότανα, άνθη και μπαχαρικά, με πολύπλοκο μπουκέτο όταν παλαιώσει σε βαρέλι.



Λιάτικο

Το Λιάτικο είναι μια ξεχωριστή Κρητική ερυθρή ποικιλία με θαυμάσια γεύση, από τις αρχαιότερες ελληνικές, αλλά και της Μεσογείου κατ΄ επέκταση, στην οποία βασιζόταν η παραγωγή του φημισμένου βυζαντινού γλυκού οίνου Μαλβαζία.
Οφείλει το όνομά του στην πρώιμη ωρίμανσή του, τον Ιούλιο (Ιουλιάτικο - Λιάτικο) και δίνει εξαιρετικά ερυθρά ξηρά κρασιά, αλλά το φόρτε του είναι τα γλυκά κρασιά.
Το Λιάτικο καλλιεργείται σε όλη την Κρήτη, αλλά τα καλύτερα αποτελέσματα  τα έχουμε στο Ηράκλειο, όπου παράγεται ο οίνος ΠΟΠ «Δαφνές» και στο Λασίθι ο οίνος ΠΟΠ «Σητεία», όπου προστίθεται και μανδηλαριά.

Καλλιεργείται επίσης στις Κυκλάδες και στην Ζάκυνθο.
 
Λιάτικο

Τα γλυκά κρασιά από Λιάτικο φτιάχνονται από λιαστά σταφύλια, χωρίς προσθήκη αλκοόλης κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, όπως στα άλλα γλυκά κρασιά, είναι συνεπώς λιγότερο αλκοολούχα και εξελίσσονται θετικά με την παλαίωση για αρκετές δεκαετίες.
Τα κρασιά από Λιάτικο διακρίνονται για την ασθενή κόκκινη χρώση τους, το  πλούσιο στοματικό αίσθημα του πυκνού, τα υψηλά επίπεδα αλκοόλης, την έντονη την οξύτητα και τις πολύ μαλακές ταννίνες τους.
Με πλούσια και έντονη παλέτα αρωμάτων, όπου κυριαρχούν ώριμα κόκκινα φρούτα και γλυκά μπαχαρικά.
Η μακρά παλαίωση σε βαρέλι είναι σημαντική και αναδεικνύει τον καλύτερο   χαρακτήρα του.
Τα κρασιά του Λιάτικου στην ξηρή εκδοχή τους, είναι βελούδινα, γεμάτα και στρογγυλά, ενώ ενδείκνυται η παλαίωσή τους για 5 - 10 χρόνια τουλάχιστον.

 

Κοτσιφάλι

Το Κοτσιφάλι ε
ίναι μια από τις πιο αξιόλογες ερυθρές Κρητικές ποικιλίες, με ευρεία διάδοση σε όλη την Κρήτη και λιγότερο στις Κυκλάδες. Τα καλύτερα δείγματα γραφής αυτής της ποικιλίας, προέρχονται από το Ηράκλειο και πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τους ερυθρούς οίνους ΠΟΠ «Πεζά» και ΠΟΠ «Αρχάνες», που είναι μείγματα με Μανδηλαριά.
Εκτός από ερυθρά, μπορεί να δώσει επίσης λευκά και ροζέ κρασιά με πολύ καλά αποτελέσματα.
 
Κοτσιφάλι

Το Κοτσιφάλι δίνει γενικά γεμάτα πλούσια και πικάντικα ερυθρά κρασιά με σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλη, μαλακές ταννίνες και ήπια οξύτητα.
Το χρώμα του είναι απαλό και ξεθωριάζει εύκολα, για αυτό και συνοινοποιείται με άλλες ποικιλίες, κυρίως με την Μανδηλαριά η οποία το σταθεροποιεί, δίνοντας ένα ρουμπινί χρώμα ή με το Syrah που δίνει επίσης ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.
Διακρίνεται για την έντονη παλέτα αρωμάτων του, όπως κόκκινων φρούτων και ανθών στα νέα κρασιά, που εξελίσσονται σε μπαχαρικών και ξηρών φρούτων, όπως σύκου και δαμάσκηνου κατά την παλαίωση.
Συνήθως μπορούν να καταναλωθούν άμεσα ή μετά από έναν χρόνο παραμονή στο βαρέλι, με εξαίρεση τις συνθέσεις με την Μανδηλαριά και το Syrah, που θέλουν 5-8 έτη για να ωριμάσουν και αποδώσουν μια βελούδινη γευστική πολυπλοκότητα.

 


Μανδηλαριά

Η Μανδηλαρ
ιά είναι μια αρχαία, πολυδύναμη ερυθρή αιγαιοπελαγίτικη ποικιλία, με μεγάλη  εξάπλωση στη νησιωτική Ελλάδα, κυρίως στην Πάρο, την Ρόδο και την Κρήτη.
Από την εποχή του Παυσανία, αναφέρεται ότι συμμετείχε στην παραγωγή του φημισμένου Αριούσιου οίνου της Χίου.
Στις ημέρες μας θα την δούμε να συμμετέχει σε ένα μεγάλο αριθμό αξιόλογων  κυρίως ερυθρών, ροζέ και επιδόρπιων κρασιών και σπανίως σε  μονοποικιλιακές οινοποιήσεις, όπως  στον ερυθρό οίνο ΠΟΠ «Ρόδος», λόγω του ατίθασου τανικού της χαρακτήρα.

Την συναντάμε σε πολλούς αξιόλογους ερυθρούς οίνους, συγκεκριμένα με την Μονεμβασιά στην Πάρο δίνει τον ΠΟΠ «Πάρος», ενώ με το Κοτσιφάλι στην Κρήτη δίνει τον ΠΟΠ «Πεζά», και τον ΠΟΠ «Αρχάνες».
 
Μανδηλαριά

Σε μια καλή μονοποικιλιακή οινοποίηση, η Μανδηλαριά διακρίνεται για το βαθύ σκούρο ρουμπινί της χρώμα, το ξηρό στόμα, με υψηλή οξύτητα και το  μέτριο σώμα της με τις χαρακτηριστικές επιθετικές ταννίνες που θα γίνουν φιλικότερες με την παλαίωση.
Χαρακτηρίζεται από μεσαίας έντασης αρώματα φρούτων, όπως κεράσι, φραγκοστάφυλο, δαμάσκηνο και βατόμουρο, ζωικά αρώματα, όπως του  δέρματος και μπαχαρικά όπως βανίλιας κανέλας και γαρύφαλλου.

Το επιμύθιο 

Το κρασί, αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα και με μέτρο, ανάλογα με τον άνθρωπο, είναι άριστο τόσο για την υγεία, όσο και για την αρρώστια.
Ιπποκράτης,  Πατέρας της Ιατρικής

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΟ 12/2013


Πηγές

http://antikleidi.com/2011/09/05/wine1/

Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά
http://www.nemeawines.gr/
eidheseis_demosiehuseis/eyhelikto_velohudino_kai_ntelikhato.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/el_maurodafni.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/el_liatiko.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/en_kotsifali_1.html


Πηγές φωτογραφιών

http://antikleidi.com/2011/09/05/wine1/
http://trikomogrebenon.blogspot.gr/2013_10_01_archive.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/el_maurodafni.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/el_limnio.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/en_mandilaria_1.html
http://www.kastoria.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=8183&Itemid=371
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/el_liatiko.html
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/en_kotsifali_1.html
http://www.newwinesofgreece.com/el/lista_me_gigeneis_poikilies_ampelou/en_mandilaria_1.html


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου